Αυτοεθνογραφία και φωτογραφία: Προς μια εθνογραφική ποιητική της φωτογραφικής εικόνας

Το αναδυόμενο αίτημα για τη διερεύνηση, την ανάλυση και την ερμηνεία των ποικίλων φαινομένων που λαμβάνουν χώρα εντός του διαρκώς μεταβαλλόμενου πολιτισμικού πεδίου απαιτούν τον εμπλουτισμό της κοινωνικής έρευνας με νέα μεθοδολογικά σχήματα. Η αυτοεθνογραφία εντάσσεται στις ποιοτικές μεθόδους έρευνας και μπορεί να γίνει αντιληπτή ως ένα είδος ερμηνευτικής υπο-κατηγορίας. Πρόκειται για μια εθνογραφική συγγραφική πρακτική, στην οποία ο/η ερευνητής/τρια εισάγει την προσωπική εμπειρία στην επιστημονική αναζήτησή του, προκειμένου να την εμπλουτίσει και να προωθήσει την κατανόησή της πέρα από τα εξέταση υποκείμενα ή φαινόμενα. Δεν πρόκειται για μια απλή αυτοβιογραφική παράθεση επεισοδίων από τη ζωή του/της ερευνητή/τριας, όσο για μια αλληλοδιαπλοκή της εθνογραφικής εξερεύνησης με την εξειδικευμένη εμπειρία του/της και την ύφανσή τους σε έναν ενιαίο ιστό. Ο τελευταίος δημιουργεί εναλλακτικούς τρόπους ερμηνείας, επιτυγχάνοντας τη βαθύτερη σύνδεση με το υπό εξέταση πεδίο και συνδέοντας εν τέλει το προσωπικό με το πολιτικό. Στην Ελλάδα, η αυτοεθνογραφία αποτελεί ακόμα μια σχετικά «άγνωστη γαία», η οποία σπάνια επιλέγεται στο πλαίσιο της εθνογραφικής ή κοινωνικής έρευνας. Παρολαυτά, η εφαρμογή της επιτρέπει την ανάδυση καινοφανών εκτιμήσεων και συμπερασμάτων για τον παλαιότερο και σύγχρονο πολιτισμό και την καθημερινότητά μας. Σε συνδυασμό με τη φωτογραφία, η αυτοεθνογραφία δύναται να παρουσιάσει νέες προοπτικές στον τρόπο οπτικής αντίληψης της εμπειρίας μας στο εθνογραφικό πεδίο. Παράλληλα, η συγκρότηση μιας φωτογραφικής αυτοεικονογραφίας συμβάλλει στη σφαιρική κατανόηση των πολιτισμικών φαινομένων και των πρακτικών. Η εισήγηση θα περιστραφεί στις αυτοεθνογραφικές χρήσεις της φωτογραφίας ως τεκμήριο προς επίρρωση της έρευνας, αλλά και ως μια εναλλακτική οπτική εκδοχή της εθνογραφικής γνώσης.

Ορσαλία-Ελένη Κασσαβέτη