Η χρήση της Υψηλής Δυστοπίας στη σύγχρονη φωτογραφική αφήγηση

Το 1979 ο H. Bruce Franklin, αναπτύσσει την κριτική του για το έργο του J.G. Ballard και το φαντασιακό της καταστροφής που το χαρακτηρίζει, καταλήγοντας στην παρατήρηση πως ο Ballard ταυτίζει το τέλος του καπιταλισμού με το τέλος του ανθρώπινου είδους. Η ταύτιση αυτή, μας λέει ο Franklin, είναι χρονικά, ταξικά και γεωγραφικά συγκεκριμένη, και ειδικότερα, πως η δομή της δεν θα μπορούσε να αι τιολογηθεί ξέχωρα από το κοινωνικό και πολιτικό υπόβαθρο της κατάρρευσης των δυτικών αποικιοκρατικών αυτοκρατοριών πολιτικό υποκείμενο των οποίων είναι ο Ballard.

Από το 2003, ο Fredric Jameson παραφράζει και επεκτείνει την διατύπωση του Franklin, σχηματίζοντας την πρόταση “είναι πλέον ευκολότερο να φανταστούμε το τέλος του κόσμου από ότι το τέλος του καπιταλισμού”, δηλώνοντας ουσιαστικά την επιβολή του φαντασιακού της καταστροφής σε παγκόσμια κλίμακα και πάντα εντός του τρίτου σταδίου του καπιταλισμού (παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός). Για τον Jameson η ανέγερση αυτού του φράγματος Υψηλής Δυστοπίας αντιπροσωπεύει την οριοθέτηση του μέλλοντος εντός του παρόντος κοινωνικοπολιτικού πλαισίου· την απόλυτη επιβολή του TINA της Margaret Thatcher.

Στην εισήγηση θα μεταφερθεί μια σειρά κριτικών θέσεων που αφορούν στο σχετι κό λογοτεχνικό και κινηματογραφικό πεδίο, στο σχετικά συγκεκριμένο φωτογραφικό πεδίο που ασχολείται ακριβώς με την αποτύπωση και αναπαράσταση της καταστρο φής, πάντα όμως βάζοντας στο κέντρο του προβληματισμού τα είδη βραχυκυκλω μάτων που δημιουργεί η χρήση της φωτογραφίας ως μερικό ανάφορο του πραγματι κού και του παρελθόντος, σε σχέση με τις προσπάθειες “πρόγνωσης” του μελλοντι κού. Στη προσέγγιση αυτή ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην τάξη, το φύλο και την εθνι κότητα των φωτογράφων (όπου αυτό το σημείο έχει λειτουργικό ρόλο στην πρακτική τους) που ασχολούνται με την συγκεκριμένη πρακτική, αλλά πολύ περισσότερο, στην πολιτική γεωγραφία των φωτογραφικών τους αφηγήσεων.

Φωτογραφία: Nadav Kander