Συρτάρι ΧΧΙΙ, Φωτογραφίες σε αποσύνθεση

«Oι φωτογραφίες, όταν φουσκώνουν, θαμπώνουν, αποκτούν κηλίδες, τσακίζονται, ξεθωριάζουν, είναι ακόμη όμορφες∙ συχνά ομορφότερες» (Susan Sontag)

Το έναυσμα για την πραγμάτωση της εργασίας αυτής έδωσε το περιεχόμενο του συρταριού με νούμερο ΧΧΙΙ, τμήμα μιας μεταλλικής συρταροθήκης που βρίσκεται στον χώρο όπου φυλάσσεται το πρωτότυπο υλικό των Φωτογραφικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη. Είναι το σημείο συγκέντρωσης των αρνητικών με μεγάλη έως και ολική καταστροφή της υπόστασής τους και κατ’ επέκταση του ειδώλου τους. Οι φθορές που παρουσιάζουν δεν είναι αναστρέψιμες και οφείλονται κυρίως στην αναπόφευκτη χημική αλλοίωση του υποστρώματός τους, η οποία ενισχύεται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες στις οποίες είχαν βρεθεί πριν από την ένταξή τους στο Ίδρυμα.

Καθώς το υλικό αυτό έχει χάσει το αφηγηματικό του περιεχόμενο και υπό κανονικές συνθήκες δεν θα εκτίθονταν ποτέ. Ωστόσο, ο φωτογράφος Λεωνίδας Κουργιαντάκης είδε πέρα από τη φθορά, προχώρησε σε μια προσωπική ανάγνωση και έδωσε τη δική του ερμηνεία δημιουργώντας φωτογραφίες με έντονο εικαστικό ενδιαφέρον. Αξιοποίησε με τον δικό του πρωτότυπο τρόπο τις φθαρμένες φωτογραφίες και τα αλλοιωμένα αρνητικά, συχνά σε στάδιο αποσύνθεσης. Στα χέρια του, το "ξεχασμένο" αυτό υλικό απέκτησε νέα ζωή, με διαφορετικό όμως προσανατολισμό.

Η παραμορφωμένη δομή των αρνητικών, άλλοτε με τη ζαρωμένη, σαν αφυδατωμένη, επίστρωση και άλλοτε με την ομογενοποιημένη πολλαπλή στρωματογραφία, εμπνέει τον φωτογράφο να κατασκευάσει εικόνες που παραπέμπουν σε δείγματα της αφηρημένης ζωγραφικής τέχνης. Όταν η φθορά δεν έχει προχωρήσει στην ολοσχερή καταστροφή του φωτογραφικού υλικού, η έννοια της αναπαράστασης απλά διαστρεβλώνεται. Έτσι τα θραύσματα της ορατής πραγματικότητας αποτυπώνονται ως σημεία αναφοράς σε αυτό που κάποτε εικονιζόταν με φωτογραφική ακρίβεια. Οι εμφανείς λεκέδες και κηλίδες περικλείουν, συχνά ασφυκτικά, την αρχική εικόνα σαν να της επιτίθενται με σκοπό να διαλύσουν τα εναπομείναντα ίχνη της. Ο τόπος εικονογραφείται σαν να χάνεται στον χρόνο, οι μορφές σαν να σβήνουν, οι ιστορίες σαν να αποσιωπούνται και οι αναμνήσεις σαν να ξεχνιούνται.

Οι εικόνες φθείρονται, όπως άλλωστε φθείρεται και η μνήμη.

 Αλίκη Τσίργιαλου
Υπεύθυνη Φωτογραφικών Αρχείων Μουσείου Μπενάκη

Εγκαίνια: Παρασκευή 1/4, 9:00 μμ
Άγιος Ρόκκος, Πλατεία 1821